Atık yönetimi hem endüstrinin hem de sektörlerin ekonomik, sosyal, kültürel ve çevreye yönelik sorunlarını etkileyen en önemli başlıklardan biridir. Atık işleme yöntemi; geri dönüşüm sistemleri, mevzuata bağlı emisyonlar, ambalaj malzemesi, çalışma koşulları, doğal kaynakların tüketimi gibi birçok farklı disiplini kapsar. Atıklardan kaynaklanan sorunları gidermek için sunulan çözümler, çevresel etkileri yaşam döngüsü değerlendirmesi life cycle assessment yöntemi kullanılarak üretilebilir.
Endüstriyel gelişim hızının artması ve sektörlerin çevre sorunlarına verdiği önem birbiriyle paralel gelişir. Şirketler bir yandan çevreye ilişkin sıkıntılarını tasarıma yönelik uygulamalarla birleştirirken diğer yandan sürdürülebilirlik gereksinimlerini belirlemeye çalışır. Ürün yaşam döngüsü ve hizmet tasarımı sürecinde, çevreye yönelik etkinin %80’i belirlenir. Bu nedenle ürünlerin çevresel etki analizi, ürün ve hizmet geliştirme süreçlerinde önemli bir yer tutar. Amaç, süreç boyunca tüketilen toprak ve su kaynaklarını azaltmak ve en düşük karbon izine sahip üretim ve tedarik zinciri yöntemini bulmaktır.
Life cycle assessment; çevresel etkiyi, hammaddeden bitmiş ürüne kadar geçen süreç boyunca, malzeme ve hizmet kapsamında analiz eder. Bu esnada birçok veriyi birleştiren LCA, en sürdürülebilir ürün tasarımlarını belirleyerek malzeme seçimlerinde sistematik çözümler sunar. Ürünün süreç içinde çevreyi nasıl etkilediğini analiz ederek ürünü veya hizmeti çevreye daha az zararlı hale getirir. Tasarımdan ve hammaddeden başlayan süreç; üretim, dağıtım ve kullanımla devam eder, kullanım dışına çıkma aşamasıyla tamamlanır. Dolayısıyla sürdürülebilirlik açısından da oldukça önemli olan life cycle assessment sürecinin net bir şekilde anlaşılması gerekir. Bu konuda Cadem Digital olarak sizlere detaylı bilgiler verip, LCA hakkındaki sorularınızı cevaplandıracağız.
Life Cycle Assessment (LCA) Nedir?
İklim değişiklikleri ve düzensizlikleri yerel ve evrensel sorunları birleştirirken; birey, devlet ve şirket bazında kararlar alınmasını gerektirir. Her boyutuyla artan çevre bilinci, üretim ve tüketim biçimlerinin ve alışkanlıklarının gözden geçirilmesini sağlar. Life cycle assessment , ürünlerin yaşam döngüleri sürecinde çevreye bağlı etkilerini ölçen bir yöntemdir. Yaşam döngüsü boyunca atık oluşumunu azaltmak ve kaynak verimliliğini çoğaltmak için teknik çözümler getirir. Sektörlerdeki ürün ve hizmetlerin çevreyi nasıl etkilediğini ölçüp analiz ederek, değerlendirir. Ürünlerin; üretim, tüketim ve atılma yolunda çevreyle etkileşimini değerlendirerek performans hesapları yapar. LCA, yaşam döngüsü kapsamındaki stratejik analizlerini ISO 14040/44 standartlarına göre hazırlar.
LCA, ürünlerin ve hizmetlerin yaşam döngüsünün; hammadde, imalat, nakliye, tüketim, bertaraf ve geri dönüşüm gibi bütün aşamalarını kapsar. Her aşamada şirketin kendi süreçlerinde ortaya çıkan karbon emisyonlarının yanı sıra tedarik zincirinde yer alan tüm paydaşların etkileşimlerini de göz önünde bulundurur. Bu sayede ürünlerin piyasada yarattığı etkiden pazarlamaya, tasarımdan stratejik planlamaya kadar birçok alanda sistematik çalışma imkânı sağlar.
LCA ürün karşılaştırması yapma seçeneği sunarken, üretim aşamasında ürünlerin ve hizmetlerin çevresel etkilerini de karşılaştırılabilir. Bu sayede yapılacak geliştirmeler ve iyileştirmeler önceden belirlendiğinden maliyet azaltılabilir. LCA uygulamalarından faydalanarak sürdürülebilirlik stratejisi hazırlanır ve risk faktörü en aza indirgenir. Tüketiciden gelen geri beslemeler sayesinde taleplere yapılan hızlı dönüşlerle piyasada rekabet imkânını artırılabilir. Sonuçta çevresel etki analiz edilerek arz talep dengesinde doğa dostu ürünler ve hizmetlere ulaşmak için fırsatlar yaratılır. Cadem Digital, LCA verilerini kullanarak ve ürün yaşam döngülerine yönelik yenilikler geliştirerek çevre dostu şirketlerin rekabet gücünü arttırır. Cadem Digital’in sunduğu 3DEXPERIENCE platformuyla siz de LCA verilerini iş süreçlerinize entegre ederek çevre dostu bir profil çizebilirsiniz.
LCA’nın Uygulama Adımları
Life cycle assessment işletmelerin çevresel etkilerini azaltırken ve sürdürülebilir iş uygulamaları sağlarken, doğa dostu ürünler ve hizmetler geliştirir. Bu sayede iklim değişikliğinin çevre ve sağlıkla ilgili etkilerini inceler. LCA çalışmalarının hazırlanma aşamaları; hem hedef hem de kapsam belirleme, envanter analizi, etki değerlendirmesi ve yorumlama olarak sıralanır. Bu aşamalar ISO 14040 ve 14044 standartlarına göre tanımlanır.
Hedef ve Kapsam Belirleme
İlk aşamada, analizi yapılacak ürünün, hizmetin veya şirketin tanımlanması yapılarak ulaşılması amaçlanan hedefler belirlenir. Etki kategorileri bu aşamada seçilirken; sera gazı emisyonları, küresel ısınma, asidifikasyon, karasal zehirlilik ve ötrofikasyon gibi çalışmalar tamamlanır.
Envanter Analizi
Envanter analizi aşamasında, yararlanılacak verilerin bir araya getirilmesi ve düzenlenmesi sağlanır. Amaç çevresel etkilerin ölçülebilir kriterlere göre belirlenmesidir. Ürün ve hizmetlerin oluşmasına etki eden girdiler ve süreçler akış diyagramlar kullanılarak bu aşamada toplanır.
Etki Değerlendirmesi
Çevresel etki analizi aşamasında, çevreye ve insan sağlığına etki eden unsurlar sıralanır. Envanter analizi sonuçları bu aşamada sınıflandırılarak çevresel etkinin ortaya çıkarılması sağlanır.
Yorumlama
Yorumlama aşamasında ulaşılan sonuçlar diğer aşamalardaki süreçlerle karşılaştırmalı olarak değerlendirilir. Ürün veya hizmetlerin emisyon seviyeleri ortaya konularak yapılacak iyileştirmeler analiz edilir. Ayrıntılı bir raporlama life cycle assessment çalışmasının tamamlanmasını sağlar.
LCA Çalışmalarının Avantajları
Life cycle assessment sisteminde, hammaddeye ulaşma aşamasından hammaddenin işlenmesine, üretimden tüketime ve hatta kullanım ömrü sonuna kadar bütün süreçler kontrol altındadır. Bu sayede süreç izlenebilir bir yapıdadır. Söz konusu sistemi iş süreçlerine entegre eden şirketler, nitelikli kurumsal sürdürülebilir stratejiler oluşturabilir. Ayrıca ürünlerin ve hizmetlerin çevresel etkisini takip ederek rekabet gücünü artırır. İklim değişikliklerinin ortaya çıkardığı riskler için sektörel çözümler getirir.
İklimsel değişiklikler endüstriyel sektörde etkin ve verimli çalışılmasını gerektirir. Çevresel etkileri yönetemeyen ve sistematik öngörüler üzerinde çalışamayan şirketler rekabet ortamından olumsuz etkilenir. Uluslararası platformların aldıkları kararlar sonucunda karbon-nötr olmayı hedefleyen sektörler emisyonlarını azaltma yoluna gitmek zorundadır. Bu nedenle çevresel risk yönetimi çerçevesinde tekrar analizler yapılır. Çevresel performans ortaya konarak sorunlar önceden belirlenmeye çalışılır. LCA, üretimden geri dönüşüm aşamasına kadar geçen sürede, life cycle assessment hakkında ayrıntılı analizler yaparak geliştirme ve iyileştirmeler için yol gösterici olur. Özellikle su ve toprağa yönelik kaynak gereksinimlerini en aza indirmek ve iyileştirme süreçlerinden çıkan analizleri tasarım ve üretime yönlendirmek için LCA’nın ortaya sunduğu kolaylıklardan faydalanılabilir. Sürdürülebilirlik politikasının çevresel performanslar ile ölçümü sonucunda elde edilen sonuçlar, birimler ve işbirliği yapılan şirketlerle paylaşılabilir.
Life cycle assessment çalışmalarının faydaları şöyle de sıralanabilir:
- – Düzenlemelerin hızlı ve güvenli bir şekilde sisteme işlenmesi
- – Ortaya çıkacak risklerin öngörülmesi
- – Hem ürünlerde hem de hizmetlerde rekabete yönelik iyileştirme ve geliştirme yapılması
- – Zaman ve enerji tasarrufu sağlanarak kaynakların verimli kullanılması
- – İlgili birimlerle ve birlikte çalışılan kurumlarla etkin bir iletişim ağı kurulması
LCA’nın Uygulama Alanları
Endüstride çevre dostu platformların oluşturulması ve sektörlerde doğal kaynakların çevre bilincine yönelik olarak kullanılması, ekosistem sorunlarını aza indirmek için önemli bir adımdır. 1990’lı yıllarda life cycle assessment uygulamaları; öncelikle yapı ve yapı malzemeleri kapsamındaki ilgili sektörlerde kullanılmaya başlar. İlerleyen yıllarda; eko etiket, ürün/süreç karşılaştırması, ekolojiye yönelik tasarımlar ve çevresel etki değerlendirmesi gibi uygulama alanlarında uygulamalarını zenginleştirir. Bir ürünün veya hizmetin sürdürülebilirlik değerlendirmesi için çevresel, ekonomik ve toplumsal etkilerinin yaşam döngüsü uygulamalarıyla analiz edilmesi gerekir. Bu kapsamda kullanılan çevresel LCA ve yaşam döngüsü maliyet değerlendirmesi yöntemleri, yapılan analizlerin ayrıntılarına ulaşılmasını sağlar. Sosyal yaşam döngüsü değerlendirmesi gibi ürünün yaşam döngüsü sürecini değerlendiren yöntemlerden de faydalanılabilir.
Life cycle assesment’ın kullanım alanları endüstriyel sektörlerin tamamına yayılır. Çevresel değerlendirme ve raporlardan gerekli referans bilgilerin belirlenmesine, sistemin aşama ve süreçlerine katkı sağlanmasından veri eksikliklerinin tamamlanmasına, kamu politikalarının oluşturulma planlarından ürün ile hizmet sertifikalandırmasına kadar birçok alanda uygulama kolaylığı sağlar. Sonuçta karar verme mekanizmasının güvenilir kaynaklarından birisidir.
Önceki yazımıza https://cademdigital.com.tr/3dexperience-nedir-avantajlari-nelerdir/ linkinden ulaşabilirsiniz.